Grzegorz
Sobczak
Niebawem rozpocznie swoją działalność nowa strzelnica Ligi Obrony Kraju w Warszawie. Informacja nie byłaby specjalnie interesująca gdyby nie jeden szczegół techniczny. Na części stanowisk tego obiektu szwedzka firma Odin Target zamontowała swój innowacyjny kulochwyt. Nasza redakcja miała okazję zapoznać się z tym ciekawym rozwiązaniem.
Tematyka artykułu:
» Zasada działania kulochwytu Svalin
» Niewymagająca obsługa kulochwytu
» Interaktywne możliwości produktów Odin Target
» Korzyść dla strzelnicy...
» ...i środowiska naturalnego
Wydaje się, że coś tak trywialnego jak kulochwyt nie stanowi większego wyzwania konstrukcyjnego – wystarczy zapewnić warstwę tworzywa, która skutecznie wyhamuje pociski wystrzeliwane ze stanowisk na strzelnicy. Pamiętajmy jednak, że strzelectwo staje się od pewnego czasu celem działań nakierowanych na zmniejszenie uciążliwości tej działalności (czy to sportowej, czy innej) na środowisko naturalne (Zakaz ołowiu w strzelectwie). W tym momencie właśnie pojawia się opatentowane rozwiązanie Odin Target – kulochwyt Svalin.
Sekcja kulochwytu Svalin na nowej warszawskiej strzelnicy Ligi Obrony Kraju / Zdjęcie: Grzegorz Sobczak
Zasada działania kulochwytu Svalin
Kulochwyt opracowany przez szwedzkich inżynierów ma formę skrzyni. Od strony stanowisk strzeleckich jej ścianę stanowią dwie kurtyny gumowe umieszczone w odległości kilkudziesięciu centymetrów jedna za drugą. Za gumowymi kurtynami znajduje się urządzenie do „wyłapywania” pocisków przypominające w swojej konstrukcji żaluzję z listwami ustawione pod pewnym kątem w stosunku do nadlatujących pocisków. Pocisk jest wstępnie hamowany na dwóch gumowych kurtynach, a później rykoszetuje od jednej ze stalowych listew i opada na dno. Listwy ustawione są na tyle gęsto, że nie ma możliwości aby pocisk przeleciał między nimi nie zmieniając kierunku poruszania się. Sama konstrukcja kulochwytu jest jednak zamknięta od tyłu stalową grodzią, która stanowi dodatkowe zabezpieczenie.
Tor pocisku przechwyconego przez kulochwyt Svalin / Ilustracja Odin Target
Na dnie wspomnianej skrzyni znajduje się podajnik zgrzebłowy zabierający odłamki pocisków, które opadły na dno urządzenia i przenosi je do zbiornika, gdzie gromadzony jest złom.
Gumowe kurtyny, oprócz spowalniania pocisków, oddzielają wnętrze skrzyni kulochwytu od stanowisk strzeleckich, dzięki czemu odłamki i drobiny powstające wskutek pracy kulochwytu nie przedostają się na teren strzelnicy. Gazy z wnętrza kulochwytu odprowadzane są przez system wentylacji. Zanim jednak trafią one do atmosfery, przechodzą przez zespól filtrów usuwających toksyczne substancje. Wentylacja jest uruchamiana przez czujnik akustyczny już przy pierwszym wystrzale, a praca wentylacji kończy się po 10-20 min. od oddania ostatniego strzału.
Skrzynia posadowiona jest na polimerowych poduszkach, dzięki czemu zapobiega się przenoszeniu wibracji i całkowicie izoluje kulochwyt od konstrukcji budynku. Tak pokrótce wygląda zasada działania tego urządzenia.
Niewymagająca obsługa kulochwytu
Głębokość kulochwytu Svalin wynosi 70 cm. Jego konstrukcja pozwala na codzienne użytkowanie nawet z zastosowaniem amunicji kal. .338 Lapua Magnum. Próby przeprowadzone przez producenta wykazały jednak, że Svalin bezpiecznie wytrzymuje nawet używanie amunicji kalibru .50. Peter Norman, prezes Odin Target podkreśla, że przy strzelaniu ze skupieniem z jakim mamy do czynienia w przypadku treningu np. wojska lub służb porządku publicznego, kulochwyt Svelin wytrzymuje 1 milion strzałów na metr kwadratowy – przy kalibrze do .338. W przypadku większych kalibrów trwałość kulochwytu może być nieco mniejsza.
Strzelnica zbudowana przez Odin Target dla szwedzkiej policji w Kiruine. Kulochwyt Svalin jest tu wykorzystywany
na trzech ścianach, co umożliwia prowadzenie szkolenia ze strzelania dynamicznego w różnych kierunkach
/Zdjęcie: Odin Target
Przy intensywnej codziennej eksploatacji instalację należy poddać przeglądowi co rok. Najszybciej zużywającym się elementem są gumowe kurtyny, których wymiana jest jednak prosta i może być wykonana przez obsługę strzelnicy. Stalowe lamele podczas przeglądu mogą być zamieniane miejscami. W ten sposób elementy noszące większe ślady użycia mogą być przeniesione w miejsce, które jest trafiane rzadziej.
– Dzięki możliwości zamiany miejscami elementów stalowych kulochwytu możemy zagwarantować 20-letni okres pracy bez konieczności wymiany części na nowe – podkreśla Peter Norman.
– Nasz kulochwyt został opracowany z myślą o amunicji pełnopłaszczowej jaką wykorzystuje wojsko i służby porządku publicznego – zaznacza Peter Norman. – Pociski tego typu nie powodują dużych uszkodzeń kurtyn gumowych. W przypadku pocisków bez płaszcza trwałość gumowych kurtyn jest nieco mniejsza ponieważ powoduje ona powstanie większych otworów podczas przebijania kurtyn.
Interaktywne możliwości produktów Odin Target
Dzięki temu, że od strony stanowisk strzeleckich zamontowane są gumowe kurtyny, kulochwyt Svalin można wykorzystać także w bardziej zaawansowany sposób. Na życzenie klienta Odin Target może dostarczyć także system projekcyjny współpracujący z kulochwytem.
Gumowe ekrany spowalniające pociski można wykorzystać jako tło do wyświetlania obrazów z interaktywnego systemu
prezentacji celów / Zdjęcie: Odin Target
Ponieważ kurtyny mają jasny kolor, doskonale sprawdzają się jako ekran do wyświetlania ruchomych obrazów. Nie chodzi tu jednak o projekcję zwykłych filmów, a o obraz z symulatora. Wykorzystane w tym rozwiązaniu specjalne kamery podczerwieni obserwujące kurtynę/ekran mogą precyzyjnie określić miejsce przebicia przez pocisk. Można więc określić, czy strzelec trafił w ruchomy cel, czy nie i spowodować interakcję z obrazem powodującą reakcję celu na trafienie. Jest to jednak dodatkowa opcja – tej warszawska strzelnica LOK nie wykorzystuje.
Stanowisko operatora strzelnicy zbudowanej przez Odin Target dla szwedzkiej policji w Kirunie. Przy pomocy
tego pulpitu można sterować elementami multimedialnymi i tarczami strzelniczymi / Zdjęcie: Odin Target
Korzyść dla strzelnicy...
Na koniec warto zadać tradycyjne pytanie: ile to kosztuje i czemu tak drogo. No cóż, kulochwyt wykorzystuje elementy ze stali wysokowytrzymałej, a ta nie jest tania. Jeśli więc porównać tylko koszt zainstalowania kulochwytu, tradycyjne rozwiązania wypadają korzystniej. Warto jednak popatrzeć na pełny cykl użytkowania, a tu kulochwyt Svalin wykazuje swoją przewagę. – Tradycyjny gumowy kulochwyt co pięć lat wymaga gruntownego przeglądu, przesiania złomu po amunicji i weryfikacji stanu elementów gumowych pod kątem ich zużycia i możliwości dalszego użytkowania. Takie prace może przeprowadzić jedynie wyspecjalizowana firma – mówi Arkadiusz Kaniowski, dyrektor Biura Mazowieckiego Zarządu Wojewódzkiego Ligi Obrony Kraju, który był inicjatorem zastosowania szwedzkiego kulochwytu na warszawskiej strzelnicy LOK. – Nasz kulochwyt nie wymaga skomplikowanej obsługi, a przy okazji sposób odzyskiwania złomu jest prosty i efektywny. Pozyskany w ten sposób materiał można sprzedać do recyklingu – podkreśla Peter Norman. Można więc zaryzykować stwierdzenie, że szwedzki kulochwyt nie generuje dużych kosztów eksploatacyjnych, a w prosty sposób może być źródłem pewnego dodatkowego przychodu.
Porównanie gabarytów kulochwytu Svalin i tradycyjnego kulochwytu z elementami gumowymi / Zdjęcie: Grzegorz Sobczak
...i środowiska naturalnego
Niebagatelnym jest także aspekt ekologiczny, o którym nie możemy zapominać – odzyskiwanie ołowiu z amunicji jest w tym przypadku bardzo efektywne, strzelnica nie stanowi więc zagrożenia dla środowiska. W dobie zaostrzających się europejskich wymagań ekologicznych ten argument jest również bardzo znaczący.
Kulochwyt Svalin zamontowany przez firmę Odin Target na warszawskiej strzelnicy LOK jest pierwszym takim urządzeniem w Polsce. Działa on obok tradycyjnego kulochwytu gumowego. Będzie więc okazja do bezpośredniego porównania. Peter Norman zaznacza jednak, że w Szwecji 9 na 10 strzelnic służb mundurowych wykorzystuje rozwiązania Odin Target, w tym w wielu przypadkach kulochwyty Svalin.
Tekst pochodzi z Magazynu Militarnego MILMAG.